Altın,
çok eskiden beri çok tercih edilen yatırım araçlarının başında gelir. Altının
nadir bir maden olması, altını küresel bir para birimi haline getirdi. Dolar,
Euro, Sterlin, Yen ve TL gibi para birimleri olmadan önce de altın vardı.
Günümüzde de güvenli liman olarak kabul edildiği için oldukça fazla tercih
edilmektedir. Birçok kişi çeyrek veya gram altının fiyatlarını sürekli takip
eder ve portföyünde altın bulundurur.
Bankalarda
altın hesaplarının açılmasıyla birlikte gram altın ön plana çıkmaya başladı.
Bankaların mobil uygulamaları sayesinde gram altın almak oldukça kolaydır. Gram
altın almak için çeyrek altında olduğu gibi paranın bir meblağa ulaşması
gerekmemektedir.
Uluslararası
piyasalarda altının değeri her zaman dolar ile ifade edilir. Doların değerinin
düşmesi veya yükselmesi altın fiyatları üzerinde doğrudan etkili olur.
Türkiye'de de dolar kurunun değeri altın fiyatları üzerinde doğrudan etkili
olmaktadır. Dolar, Türk lirasına göre yükseldiği zaman altın fiyatları
yükselmekte, düştüğünde de altın fiyatları düşmektedir.
Altın,
her zaman likidite edilebilen ve kendinden menkul bir yatırım aracıdır.
Dünyanın her yerinde karşılığı alınabilmektedir. Bu kadar gündem olan ve tercih
edilen altının fiyatı neye göre belirlenir? Altın fiyatlarını yükselten ve
düşüren nedenler nelerdir? Bu yazımızda bu soruların cevaplarını sizin için
derledik. Birlikte öğrenelim.
Altın,
tüm dünyada işlem gören finansal bir emtia olduğu için altın fiyatları yerel
değil küresel ölçekte belirlenir. Piyasalar, 24 saat açık olur. Doğudan batıya
doğru bir ülkede açılırken diğerinde kapanır. Pekin'de işlem bitince
İstanbul'da, İstanbul'da işlem bitince Londra’da, Londra'da işlem
bitince New York'ta açılır. Bu döngü bu şekilde devam eder. Tüm dünyada altın
fiyatları sürekli değişir, hareket halindedir. Altın piyasası, küresel ölçekte
7/24 işlemeye devam eder.
ABD
başta olmak üzere güçlü ülkelerin para politikaları, merkez bankalarının
kararları altın fiyatlarını belirlemede en önemli unsurlardır. ABD merkez
bankası FED, Avrupa Merkez Bankası ECB ve Çin, para politikalarını en fazla
etkileyen dolayısıyla altın fiyatlarını belirleyen ülkeler veya kuruluşlardır.
ABD,
altın fiyatlarına en etkili yön veren ülkedir. Tüm dünyanın gözü sürekli ABD
merkez bankası FED'in belirleyeceği politikalarda olur. FED, yılda sekiz kez
toplanır. ABD'deki ekonomik veriler, istihdam, GSYİH büyümesi, sektörel bazlı
gelişmeler ve genişlemeci para politikaları altın fiyatları üzerinde etkili
olur. Genellikle güçlü ekonomik büyüme altın fiyatlarının düşmesine neden olurken düşük
büyüme, yüksek işsizlik, imalat verilerinin zayıflaması da altın fiyatlarının
artmasını sağlar.
Altın
fiyatlarının belirlenmesi yalnızca güçlü devletlerin ekonomileri ile sınırlı
değildir. Dünyadaki ekonomik gelişmelerden sonra altın fiyatlarını belirleyen
en önemli faktör ise arz ve talep meselesidir. Talebin arttığı zamanlarda altın
fiyatlarında artış; talebin durgun olduğu veya azaldığı zamanlarda ise düşüş
olmaktadır.
Kuyumculuk
alanında dünyada yıllık ortalama 3500 ton kadar altın ihtiyacı ortaya çıkar.
Hindistan, Çin, Türkiye gibi ülkelerde hem altına duyulan ilgi
nedeniyle hem de mevsimsel olarak düğün zamanlarında bu talep en üst
seviyeye çıkar. Bu da altın fiyatlarında artışa neden olur.
Altın
fiyatlarını belirleyen bir başka faktör de küresel jeopolitik risklerdir. Kriz
ortamlarında altın her zaman güvenli bir sığınak olmuştur. Terörizmle savaşın
arttığı dönemler, ülkeler arasında önemli savaşların olması, Amerika'da
gerçekleşen 11 Eylül saldırısı gibi küresel sonuçlar doğuran olaylar, 2020'de
dünyayı esir alan Covit-19 salgını önemli jeopolitik risklere örnek
verilebilir. Bu ve buna benzer riskler altının yukarı hareket etmesine neden
olur.
Küresel
reel faiz oranları da altın fiyatlarını belirlemede etkilidir. En başta
şüphesiz ABD merkez bankası FED'in faiz politikaları gelir. FED, faizi
indirdiği veya sabit tuttuğu durumlarda altın fiyatlarında yukarı doğru hareket
oluşmaya başlar. Faizden çıkan para yön bulma aşamasına girer ve genellikle
altın da bu adreslerden biri olur. FED, faizleri yükselttiği zaman da altın
gibi kıymetli emtialardan çıkışlar yaşanır ve para faize yönelir. Bu da altında
değer kaybına yol açar.
Dünyada
altın fiyatlarını belirleyen bir başka unsur da merkez bankalarının para
politikalarıdır. Merkez bankaları zaman zaman nakitte sıkışan piyasalara
likidite akışı sağlamak için parasal genişlemeye gider. Bu da düşük fırsat
maliyeti nedeniyle bir miktar paranın altına yönelmesi anlamına gelir.
Piyasalara nakit akışının sağlandığı parasal genişlemeler genellikle altın
fiyatlarının artmasına neden olur. Tam tersi durumda likidite sıklaştırma
adımları da altında satışa dolayısıyla fiyatlarının düşmesine neden olur.
Merkez
bankalarının portföy hareketleri de altın fiyatı üzerinde etkili olur. Hemen
hemen dünyadaki tüm merkez bankaları portföylerinin bir kısmını altında
tutarlar. Başta ABD Merkez Bankası FED, Avrupa Merkez Bankası ve Çin Merkez
Bankası başta olmak üzere merkez bankalarının ciddi bir şekilde altın portföylerini
artırma çalışmaları altın fiyatlarının yükselmesini sağlar. Bazen de merkez bankaları
portföylerini azaltma yoluna gider. Tonlarca altını piyasaya sürer. O zaman da
altın fiyatlarında ciddi düşüşler olur.
Altın fiyatlarını etkileyebilecek diğer bir faktör ise enflasyon yani mal ve hizmetlerin yükselen fiyatıdır. Genellikle enflasyon arttığı zaman bir olumsuz durum olarak değerlendirildiği için altın fiyatlarının yükselmesine, sabit kaldığı ve düştüğü zaman da olumlu bir gösterge olarak değerlendirilir ve altın fiyatlarının stabil seyretmesine veya düşmesine neden olabilir.
Önemli Not: Bu yazı bilgi amaçlıdır. Kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir. Para politikalarında nedenler, dirençler, göstergeler her zaman aynı sonuçları doğurmaz.
Ayrıca bakınız
Su Faturasını Düşürmek İçin Ne Yapmalıyız?
Elektrik Faturası Nasıl Düşürülür?
Doğalgaz Faturası Nasıl Düşürülür?
Ev Alırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Ucuz Uçak Bileti Bulma Yolları
Altın Fiyatları Nasıl Belirlenir?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder