Cep telefonu, günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır.
Akıllı cep telefonlarının yaygınlaşması ile cep telefonları çocuk, genç,
yetişkin, yaşlı herkesin elinde adeta onu esir alan bir aygıt olmaya başladı.
Neredeyse 2 yaşındaki çocukların bile oyun oynama aracı oldu.
Son
yirmi yıldır manyetik dalgaların insan sağlığına zararlı etkilerinin olup
olmadığı tartışılmaktadır. Cep telefonunun zararları ile ilgili birçok bilimsel
araştırma yapıldı. Bütün sonuçların ortak noktası cep telefonunun vücut için
ciddi riskler taşıdığıdır. Cep telefonlarının ürettiği ve aldığı radyo dalgalarının
zararlı olup olmadığı tartışma konusu olmaktan çıkmış zararlarını önleme amaçlı
çalışmalar yapılmaktadır.
Yapılan çalmamaların bazılarında kanser riskinin de manyetik alan maruziyeti sonrasında arttığı bildirilmektedir. Cep telefonu kullanımının hızla yaygınlaşmasından dolayı cep telefonları ve onların baz istasyonlarından yayılan radyo frekans dalgaları giderek artan ölçüde geniş kitleleri ilgilendirmektedir. Cep telefonlarının yaydığı radyasyonun oksidatif stres aracılığıyla zararlı etkilere neden olabileceği düşünülmektedir. (dergipark.org.tr)
Dünyada cep telefonunun zararları ile ilgili birçok bilimsel araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar ışığında cep telefonlarının yol açtığı sağlık sorunlarına birlikte bakalım.
Cep
telefonunun başlıca zararları şunlardır:
Yüksek
sesle yapılan uzun süren cep telefonu konuşmaları işitme kaybına, kulak
çınlaması ve uğultu gibi sorunlara neden olabilmektedir. Çok uzun süre
telefonla konuşmak, yüksek sesle telefondan müzik dinlemek işitme için almaç
görevi gören, ses sinyallerinin sinirlerde aksiyon potansiyeline
dönüştürülmesini sağlayan ve çeşitli epitel hücrelerden oluşan şerit şeklindeki
corti organının zarar görmesine neden olabilir. Bu durum uzun vadede duyma
kaybının derinleşmesini beraberinde getirebilir.
Yapılan
bilimsel araştırmalar uzun süre cep telefonuna bakan her dört kişiden birisi
göz yorgunluğu sorunuyla karşı karşıya kalmaktadır. Bulanık görme ve göz
kuruluğu da uzun süre cep telefonuyla meşgul olmanın yol açtığı sorunlar
arasında yer alır. Mobil cihazların küçük ekranları çocukların da göz sağlığını
olumsuz etkilemektedir.
Cep
telefonuyla uzun süre konuşmanın yol açtığı termal etki, gözün korneası
üzerinde olumsuz etkiler oluşturur. Gözün ön kısmındaki şeffaf örtü vazifesi
gören korneanın kan temini yetersiz olduğundan, burada oluşan ısı atılamaz ve
bu termal etki prematüre katarakt oluşumuna neden olabilir.
Cep
telefonlardaki küçük yazılar ve çok parlak ekran yüzeyleri gözlerin
zorlanmasına ve göz fonksiyonlarında tepkisizliğe ve görme anlamında ciddi
sorunlara yol açabilir. Göz kızarıklığı, göz kuruluğu, gözlerde kanlanma,
bulanık görme ve görmenin azalması gibi sonuçlar doğurur.
Gözün
kırpılması göz sağlığı açısından oldukça önemlidir. Göz kırpmanın, göz sağlığı
için oldukça önemli iki işlevi vardır. İlkin göz kapağının kapanması sırasında
gözyaşı bezlerinden emilen su, göz küresinin tamamının nemlenmesini sağlar ve
böylece gözün kurumasını engeller. İkincisi ise göz kırpması gözü tahriş edici maddelerden
korur. Telefona uzun süre bakıldığı zaman göz, bu işlevi daha geç yerine
getirdiğinden görme anlamında ciddi sorunlara neden olabilir. Cep telefonuyla
meşgul olurken 20 dakikada bir 20 saniye gözleri kırpmak veya kapatmak göz
yorgunluğu için oldukça önemlidir.
Uzun
süre cep telefonu ile bir şeylere bakmanın gözler üzerindeki etkisini
azaltmanın bir yolu da telefonun ekran parlaklığını azaltmak, ekranı
temizlemek, ekranı gözlerden uzak tutmaktır.
Araba
sürmek, dikkat isteyen bir uğraştır. Dikkat eksikliği, bir nesnenin üzerindeki
zihinsel güçlerin yoğunluğunun azalmasıdır. Zihinsel güçlerdeki yoğunluk
azalması konsantrasyon eksikliğine bu da sürücülerin daha fazla hata yapmalarına,
bazı tehlikeli durumları geç fark etmelerine neden olur.
Araba
kullanırken cep telefonuyla konuşmanın en büyük zararı ve tehlikesi dikkat
dağınıklığıdır. Araba kullanırken beyin aynı anda birden fazla işlemi yerine
getirir. Bunlara bir de telefonla konuşma eklendiğinde sürücülerde görsel,
bilişsel, işitsel dikkat dağınıklıkları ortaya çıkar. Bu da ciddi bir strese,
algılama düşüklüğüne ve konsantrasyon eksikliğine neden olur.
Görsel
ve zihinsel anlamda oluşan dikkat eksikliği aracın yoldan çıkmasına, karşı
şeride geçmesine ve önündeki araçla mesafe oluşturmayarak ciddi maddi,
yaralanmalı ve ölümcül kazalara neden olabilmektedir.
Allianz'ın
yaptığı araştırma sonuçları, cep telefonunun sürücülerin dikkatini dağıttığı ve
ölümlere neden olduğunu ortaya koymaktadır. Her iki araç sürücüsünden biri,
trafikte cep telefonu kullanma yasağını ihlal etmektedir. Cep telefonlarının
neden olduğu dikkatsizlik, alkolden daha büyük bir tehlike olarak kendini
göstermektedir. (www.allianz.com.tr)
Allianz
Teknoloji Merkezi (AZT) tarafından Almanya, Avusturya ve İsviçre'de yapılan
''Yol Güvenliği Araştırması'' ile ilk kez, giderek sayısı artan trafik
kazalarıyla araçlarda kullanılan bilgi, iletişim ve eğlence araçları arasındaki
ilişki incelendi. 1600 şoförle görüşülerek yapılan çalışma, sürücülerin
trafikteyken teknik cihazlara odaklanmaları nedeniyle kaza riskinin önemli
ölçüde arttığını ortaya koymuştur. Son üç yılda kaza yapan sürücülerin yüzde
60'ının, araç kullanırken cep telefonlarını elle kullandığı tespit edilmiştir.
(www.allianz.com.tr)
Allianz
tarafından yapılan çalışmaya göre, sürücülerin yüzde 46'sı cep telefonu
kullanmama kuralını ihlal ediyor. Sürücülerin yüzde 15'i trafikteyken SMS
yazıyor ve yüzde 24'ü akıllı telefonlarını kullanarak mesajlarını okuyor.
Araştırma, sürücülerin yüzde 52'sinin dikkatinin yolcuların yaptığı telefon
konuşmaları nedeniyle dağıldığını da ortaya koyuyor. (kaynak:
www.allianz.com.tr)
Mikroplar
(mikroorganizmalar), çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük canlı
organizmalardır. mikroorganizmalardan, mikroskop ile görülebilen boyutta
olanlarına bakteri denir. Bakteriler; dizanteri, tifo, bronşit, zatürree, idrar
yolu iltihabı başta olmak üzere birçok hastalığa neden olur.
Cep
telefonuyla konuşmak, oynamak veya farklı fonksiyonlar için cep telefonundan
faydalanmak için mutlaka ellerimiz rol alır. El yıkama alışkanlığı çok
gelişmemiş bir toplum olduğumuz için bu temas sonrasında ellerde bakteriler
oluşur. Cep telefonları zamanla bakteri yuvasına dönüşür. Öyle ki cep
telefonunda klozetten çok bakteri olduğunu ileri süren bilim insanları dahi
vardır.
Cep
telefonlardaki bakteri ve mikroplar kişilerin elleri vasıtasıyla ya doğrudan ya
da gıda temasıyla vücuda alınır. Vücutta biriken bu mikroorganizmalar çok
önemli sağlık sorunlarına yol açar.
Elleri
sık sık sabunla ve bol sıcak su ile yıkamak, cep telefonlarını alkol bazlı
mendillerle belli aralıkla temizlemek hayat kurtarır. Özellikle sağlık
sektöründe hassas birimlerde görev alanlar ve gıda sektöründe çalışanlar için
bu durum daha da önem kazanmaktadır.
Cep telefonu üreten firmaların uymak zorunda olduğu yasal düzenlemeler neticesinde ciddi seviyelerde radyasyon yayan telefonları üretmeleri yasaktır. Kansere yol açabilecek ciddi radyasyon söz konusu olmazsa dahi radyasyon oranının az olması tehlikenin olmadığı anlamına gelmez.
Mikrodalga aralığına yakın radyasyon yayan
cep telefonları uzun süreli kullanıldığı zaman ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır.
Radyasyon etkisi, çocuklarda yetişkinlerden daha fazla olduğu için cep
telefonlarını çocuklardan uzak tutmak gerekir.
Cep
telefonu teknolojisi, elektromanyetik radyasyonu gigahertz aralığında kullanır.
Cep telefonları, 2,5 Ghz mikrodalga aralığında elektromanyetik radyasyon
yaymaktadır. Bu radyasyon mikrodalga aralığına yakın olup benzer özellikleri
gösterir. İnsan bedeni tarafından emilen radyasyon miktarı SAR
(Özgül Soğrulma Oranı) ile ölçülür. SAR, ne kadar yüksekse vücudun emdiği enerji
o kadar fazla olur ve ısı yükselir. Bazı cep telefonları, diğerlerinden daha
düşük özel emilim oranına sahip olduğu için akıllı cep telefonu alırken iyice
araştırma yapıp tercihi bunlardan yana kullanmak gerekir.
Telefonda
konuştuğumuz zaman, verici analog ses verisini kodlayarak dijital bir sinüs
dalgasına dönüştürür. Sinüs dalgaları antenden yayılarak ilerler, hatta uzay
boşluğuna bile yayılır. Kodlanmış sinyal elektromanyetik radyasyon şeklinde
yayılır. Alıcı antende alınan sinyal sürekli olarak işlenerek takipçilere
sunulur. Bu da cep telefonunun vücut için yol açtığı zararları ortaya koyar.
(karel.com.tr)
Yapılan
bilimsel araştırmalar (1) çocukların teknolojik cihazları uygun olmayan süre,
sıklık ve farklı duruş pozisyonlarında kullanmalarının gelişimsel problemler,
kas-iskelet sistemi problemleri, fiziksel inaktivite yani hareketsizlik,
obezite ve uyku kalitesinde yetersizlik gibi sağlık riskleri doğurduğu
görülmektedir.
Akıllı
telefon kullanımının artmasının en çok pasif, agresif, özgüvensiz, sosyal
açıdan uyumsuz olma, bağımlı ya da anti-sosyal özellikler taşıma, sık moral
bozukluğu yaşayan çocukların sayısının artmasına neden olmuştur. Akıllı cep telefonu
ile çok fazla zaman geçiren öğrencilerin arkadaşlarıyla ve aileleriyle zayıf
ilişkilere ve düşük akademik performansa sahip oldukları belirtilmiştir.
Dijital
teknoloji kullanımının uykuyu olumsuz yönde etkilediğini gösteren kanıtlar
giderek artmaktadır. Erken çocukluk döneminde yatak odasında cep telefonu
bulundurma alışkanlığının artması ile uyku süresinin azaldığı bildirilmiştir.
Çocukların teknolojik cihaz kullanımı sırasında şiddet içeren video ve oyunlar
sonrasında uykuya dalamaması ve ekrandan yayılan mavi ışıkların melatonin
salınımını engellemesi, çocuklarda az uyumanın diğer olası nedenlerindendir.
Kötü
veya yetersiz uyku alışkanlığı, çocukların ruhsal durumunu, davranışlarını,
akademik başarılarını, büyüme ve gelişme hızlarını olumsuz etkilediğinden,
çocuklarda uyku kalitesine özen gösterilmesi özellikle önemlidir.
Kaynakça:
Mustafaoğlu,
Zirek, Yasacı, Razak Özdinçler, Dijital Teknoloji Kullanımının Çocukların
Gelişimi ve Sağlığı Üzerine Olumsuz Etkileri, Haziran, 2018, İstanbul (1)
Birey,
değerler sisteminin bir parçasıdır. Misafirperverlik, hasta ve yaşlı
ziyaretleri, akraba hukuku, komşuluk ilişkileri, ramazan ve bayram adabı, aile
ve evlilik olgusu bir toplumun önemli değerlerini oluşturur. Kendi öz
değerlerine, milli ve manevi kültür öğelerine yabancılaşan bir neslin ortaya
çıkmasında maalesef cep telefonları öncülük etmektedir.
Cep
telefonu bağımlılığı, insanı çevresinden soyutlayarak asosyal özelliklere sahip
biri haline getirmeye denir. Yapılan bilimsel araştırmalar, çok fazla cep
telefonuyla meşgul olanların misafir ağırlamak istemedikleri, gelen
misafirlerle ilgilenmedikleri, hasta ve yaşlı ziyaretlerine gitmedikleri,
akraba hukuku anlamındaki görevlerini yerine getirmedikleri, komşularıyla
komşuluk hukuku çerçevesinde davranışlar geliştiremedikleri, ramazan ve
bayramlarda gerekenleri yapmadıkları, ailesine vakit ayırmadıkları sonucunu
ortaya çıkarmıştır.
- Cep telefonlarını aşırı kullanmak gençlerin ve yetişkinlerin ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler oluşturmaktadır.
- Cep telefonları, çocuklarda ve yetişkinlerde uyku kalitesizliğine neden olmaktadır.
- Cep telefonunu kullanırken baş sürekli öne doğru eğildiğinden cep telefonu kullanımı, kronik bazı ağrıların yanı sıra baş, boyun, omuz ve sırt ağrısına neden olmaktadır.
- Yanlış pozisyon seçimi nedeniyle kambur olmaya yol açmaktadır.
- Ellerde ve kollarda uyuşukluk ve karıncalanmaya neden olmaktadır.
- Cep telefonunun yaydığı radyasyon hamilelik döneminde anne ve bebek sağlığını olumsuz etkilemektedir. Hamilelerde düşük yapma riskine yol açmaktadır.
- Cep telefonunun zararlarından biri de uzun süreli kullanımda cep telefonu, bilek ve parmak eklemlerinin yorulmasına sebep olmaktadır.
- Cep telefonlarına gelen dalgaların yol açtığı radyasyon erkek üreme hücreleri üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
- Cep telefonu bağımlılık yaparak kişilerin uyku-uyanıklık arası bir durum olan hipnotize olmalarına yol açmaktadır.
- Cep telefonu vücut sıcaklığının artmasına neden olarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
- Uzun süreli konuşmalar işitme sorunlarına olumsuz etki etmektedir. Kulak çınlaması ve kulak uğultusuna ortam hazırlamaktadır.
- Beyin dokuları başta olmak vücudun doku yapısını olumsuz etkilemektedir.
- Cep telefonuyla uzun süre konuşmak beyni yorduğundan strese sebep olmaktadır.
- Cep telefonuyla gereğinden çok konuşmak pozisyon gereği boyun fıtığının oluşmasına ortam hazırlamaktadır.
- Cep telefonu kullanıldığı zaman sürekli ileriye bakmaktan dolayı oldukça yaygın görülen cep boyun hastalığına neden olmaktadır.
- Cep telefonunuzla olabildiği kadar konuşmaları kısa tutun.
- Cep telefonunuzu bir oyun oynama aracı haline getirmeyin. Özellikle çocukların bu alışkanlığı kazanmalarının önüne geçin.
- Cep telefonu, en fazla radyasyonu ilk arama yapma esnasında yaymaktadır. Bunun için hem ararken hem de telefona cevap verirken bu esnada telefonu mümkün olduğu kadar kulaktan uzak tutun.
- Cep telefonuyla uzun süreli konuşmalarda telefonu sürekli aynı kulakta tutmayın. Arada bir değiştirin.
- Arkadaş ortamlarında telefonunuzla aranıza mesafe koyun.
- Uyurken uyku fizyolojinizin bozulmaması için cep telefonunuzu yataktan uzak tutun. Hatta yatak odasından çıkarın.
- Cep telefonlarını belinizde ve cebinizde değil, çantanızda taşıyın. Vücudunuzdan oldukça uzak tutun.
- Sağlıkları ve sosyal gelişimlerine olumsuz etkileri nedeniyle çocuklarınızın cep telefonuyla zaman geçirmesinin önüne geçin.
- Trafikte cep telefonunuzla ilgilenmeyin. Araç kullanırken ya da karşıdan karşıya geçerken telefonunuza bakmayın.
- Cep telefonunuzu kulaklıkla, en kötü ihtimalle uygun ortamlarda hoparlör açarak kullanın.
- Atmosferdeki benzin buharının cep telefonundan gelen radyasyondan etkilenmesi sonucu yanma ve patlamaların olmaması için cep telefonunu benzin istasyonunda ve LPG dolum alanı yakınında kullanmayın.
- Uzun süreli telefon kullanımında gözlerinizin sağlığı için her 20 dakikada bir 20 saniye gözlerinizi dinlendirin.
- Vücut duruşunuzun bozulmaması için boyun ve sırt egzersizlerinizi ihmal etmeyin.
- Cep telefonu kullanırken ellerinizin temiz olmasına dikkat edin. Cep telefonun bakteri yuvasına dönebileceğini unutmayın.
- Cep telefonunuzu alkol bazlı mendillerle belli aralıkla temizleyin.
- Ailenizi ve yakın çevrenizi cep telefonunun neden olduğu zararlar konusunda bilinçlendirin.
Ayrıca bakınız
Telefon Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Telefonum Niçin Şarj Almıyor? Çözüm
Cep Telefonu Bataryaları Neden Patlar?
Cep Telefonunun Zararları
Cep Telefonu ile Uzun Süre Konuşmanın Zararları
Teknolojinin Zararları Nelerdir?
Araba Sürerken Cep Telefonu Kullanmanın Zararları
Sosyal Medyanın Zararları Nelerdir?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder